Հոսփիսն անբուժելի, մահամերձ հիվանդների մեկուսարանն է, որոնցում ցավազրկողների և թմրամիջոցների օգնությամբ ու վարձու աշխատողների սպասարկմամբ մարդիկ անց են կացնում իրենց կյանքի վերջին օրերը՝ սպասելով ավարտին:
Հոսփիսը կյանք է, բայց դաժան, կյանքը մերժող կյանք: Այն միաչափ է, որի միակ առանցքը ժամանակն է՝ մինչև մահը մնացած ժամանակը:
Կյանքին բնորոշ այլ դրսևորումներ այնտեղ չկան: Նույնիսկ հպանցիկ ուրախությունն այնտեղ տխուր է, մտածմունքով ու անիմաստ սպասումով լի:
Շատ-շատերի համար ներկա հայաստանյան կյանքն իր բազմաթիվ դրսևորումներով հոսփիսային է: Այն ցավերով ու տանջանքներով է, նույն կյանք քարշ տալն է: Ու մարդիկ քարշ են տալիս ժամանակը, որովհետև ինչպես հոսփիսում, այլ ելք չունեն, քան սպասելը:
Եթե փողատերերին դնենք մի կողմ, որոնք և այստեղ են, և չեն, և որոնք հոսփիսի տերերն են, այլ ոչ մասնակիցները, ապա կպարզվի, որ ողջ Հայաստանն է հոսփիսային ռեժիմի մեջ:
Պաշտոնական հեռուսատատեսությամբ ու լրատվությամբ, ինչպես նաև ամեն կերպ գոյատևելու հայկական «ողջամիտ» փիլիսոփայությամբ՝ մենք «ապրում ենք»: Բայց ապրում ենք ոչ թե արարելու համար, այլ սպասելու: Ու սպասում ենք, որ գոյատևենք: Թե ինչի համար գոյատևենք, կարևոր չէ:
Պետական սուբյեկտայնությունը ուրախությամբ զիջեցինք ռուսներին, ղազախներին, թուրքերին ու էսիմ էլ ում: Ղարաբաղն էլ պատրաստ ենք զիջելու, ուղղակի միանգամից նվիրելը չի ստացվում, որովհետև վերցնողը չկա: Թուրք- ադրբեջանցիներին մահացող ողջ Հայաստանն է պետք: Ինչ իմաստ ունի «մանրանալ» Ղարաբաղով, երբ հայաստանյան հոսփիսն ուր որ է կտա իր արդյունքը:
Իհարկե, մենք դեռ օրեր, ամիսներ, մի գուցե տարիներ ունենք ապրելու: Մենք դեռ քարշ կգանք՝ իրար քցելով, խաբելով, տուգանելով, դատելով, բանտերը լցնելով, հիմար ձևանալով, իրար հոշոտելով ու պատեպատ տալով:
Մերը դա է:
Ու արդեն ելքեր փնտրել ու առաջարկելն էլ ավելորդ է դարձել: Ինչպես ելք առաջարկես մեկին, որը քո լեզուն չի հասկանում, դու էլ իրենը չգիտես: Որը հոսփիսային նույն հիվանդն է՝ ինչպես բոլորս: Որն իր գոյությամբ թքած ունի քեզ վրա, ու դու էլ իր վրա: Չնայած արտաքնապես նույնիսկ բարևել ու իրար պարոն ու տիկին ասել էլ կարող ենք:
Ամեն մեկս իր ուրույն հոսփիսային հիվանդությամբ է սպառված: Մեկս անհույս տգետ է, մյուսս անհույս սրիկա, անհույս հրեշ, անհույս ինքնակենտրոն, անհույս տականք, անհույս վախկոտ, անհույս սոված, անհույս լավատես, անհույս սպասող: Բոլորս անհույս ենք ու անդառնալի անհույս:
Դժվար պատմականով, ահռելի արյամբ, անփառունակ ու ամոթալի պետական կյանք էր:
Բազմաթիվ մարդիկ իրենց զոհեցին հանուն մեզ, հանուն ներկա գոյատևողներիս, ուրացողներիս, անզգաներիս՝ չմտածելով, որ չի կարելի ինքնազոհվել մի միջավայրում, որն ունակ չէ դա գնահատելու:
Մեր սխալները շատ էին, ու բոլորն էլ մահացու: Մահացու էր, երբ Նաիրիտ էինք փակում, առանց Նաիրիտից բան հասկանալու: Մահացու էր, երբ Ղարաբաղ էինք անկախացնում՝ միացումից հետո: Մահացու էր, երբ «100 տոկոսանոց» շամպայն էինք շրխկացնում՝ թքելով պետականության հիմքերին:
Մահացու էր, երբ ագահորեն Սևան-Հրազդան կասկադն ու ողջ Հայաստանն էինք մեջ-մեջ անում՝ «փառապանծների» բորենիական գռմռոցներով:
Եվ հոսփիսային, վերջնական անհույս մահացու է, երբ խիարը թարս է բուսնում:
Ինչ որ է, հիմա գոնե լիքը ժամանակ ունենք հոսփիսային հանդարտության մեջ խորհելու ու մեզ հոսփիս գցածներին մեկ առ մեկ հիշելու:
Բարի հիշողություններ: