Ուկրաինական պրոցեսների արդյունքները գնահատելու հարցում մոտենում ենք «աշնան ճտերը» հաշվելու ժամանակներին:
Մայդանյան հրապարակում սկսված քաղաքացիական լոկալ բողոքն ընդդեմ իշխանությունների ավարտվում է համաշխարհային մասշտաբի վերաձևումներով, որոնք նախապես դժվար կանխատեսելի էին:
Վերջին տարիներին մենք ականատես էինք եղել, թե ինչպես «արաբական գարնան» բոլոր երկրներում սկիզբն ու վերջը տրամագծորեն տարբեր եղան թե սպասելիքների և թե արդյունքների առումով: Մարդիկ պայքարում էին մի նպատակով, բայց որպես կանոն բոլորը պարտվեցին ու ստացան հակառակը: Իսկ երկրներն էլ տնտեսապես ու քաղաքականապես հայտնվեցին կոտրված տաշտակների առջև:
Մտածել, թե բոլոր դեպքերում մենք գործ ունենք ներքին օրինաչափության հետ, դժվար է: Հետևաբար մնում է եզրակացնել, որ արտաքին ազդեցություններն իրենց դերն են ունեցել և շեղել պրոցեսները համաձայն իրենց շահերի:
Արտաքնապես միջամտելով որպես քաղաքացիական բարերարներ, արտաքին ուժերն իրականում ահավոր դաժանություն են ցուցաբերել և փաստացի թշնամական են եղել բոլոր երկրների ու նրանց ժողովուրդների հանդեպ:
Նման նախանշաններ կան նաև ուկրաինական պրոցեսի հետ կապված և արդեն բավարար հիմքեր են առկա, որպեսզի շղարշազերծվի կատարվողը:
Այդ նպատակով պետք է կարողանանք վեր կանգնել մեր անձնական էմոցիաներից թե մայդանի, թե ռուսների, ու թե քաղաքացիականի հանդեպ և իմի բերենք «չոր» արդյունքները:
Այդ նպատակով նշենք արդյունքները որպես պնդումներ, և բերենք պնդումների հիմնավորումներն ու փաստարկները՝ ի նկատի ունենալով, որ ներգրավված են մեծ թվով սուբյեկտներ, որոնց մասնակցությունը մշուշում է հիմնական խաղային սցենարները:
Դրանց թվում են – ուկրաինական քաղաքացիականները, ազգայնականները և ռուսական փոքրամասնությունը: Ռուսաստանը՝ որպես հակամարտող կողմ, Պուտինը՝ որպես բռնապետ-միանձնյա որոշում կայացնող: Ուկրաինական լիդերները՝ որպես արևմտյան դրածոներ: Արտաքին, մասնավորապես արևմտյան սուբյեկտները` ի դեմս ԱՄՆ, Գերմանիայի, ՆԱՏO-ի ու այլ շահագռգիռ բազմաթիվ սուբյեկտների:
Հարցի քննարկումը բոլոր այս սուբյեկտների մասնակի շահերի նկարագրմամբ մի քանի տասնյակ էջի քննարկման հարց է, այդ պատճառով կներկայացվի միայն գերուժերի մասնակցությամբ սցենարների մեկնաբանությունը:
1. Մայդանյան քաղաքացիական պրոցեսն առևանգվեց արևմուտքի կողմից և ուղղվեց Ռուսաստանի դեմ:
Իրոք, Մայդանը ներքին քաղաքացիական պրոցես էր, ուր հակադրված էին քաղաքացիականն ու Յանուկովիչն իր իշխանականով: Մի ինչ որ պահից՝ աջերի ակտիվացմամբ, այն վերաձևակերպվեց որպես ազգայնական շարժում և ուղղվեց Ռուսաստանի դեմ:
Հենց այդ պահից էլ հայտնվեց «առատ» արյունը որպես էսկալացիոն ու ուլտիմատիվ գործոն: Թե ով էր արյան պատասխանատուն, երևի չբացահայտվի, բայց համաշխարհային քարոզչամեքենայով այն «միարժեքորեն» վերագրվեց ռուսներին:
Հարցը, թե ով դրանից շահեց, hետին պլան է մղված և աշխարհով մեկ Ռուսաստանի պախարակման պրոցես է գնում:
Այլևս սա ոչ թե ուկրաինական պրոցես է, այլ գլոբալ, համաշխարհային մեծ խաղի բաղադրիչ, որով Ռուսաստանից նոր թշնամի-ռազմաքաղական բևեռ է կերտվում:
Այսինքն Ուկրաինայի միջոցով ակտուալացվում են Ռուսաստանի դեմ կապիտուալցիոն պահանջներ, որոնք, հաշվի առնելով Ռուսաստանի միջուկային պոտենցիալը, իհարկե անիմաստ են թվում:
Հետևաբար, ո՞րն է այդ համաշխարհային հիստերիայի իմաստը: Մի՞թե պատմականորեն Ռուսական Ղրիմը այդքան մեծ արժեք է արևմուտքի համար:
Իհարկե ոչ: Բայց այն պատրվակ է՝ մի կողմից թշնամությունն ուկրաինացիների ու ռուսների մեջ բորբոքելու, իսկ մյուս կողմից էլ՝ համաշխարհային մնացած բոլոր հարցերից մարդկանց շեղելու դեպի Ռուսաստանը:
Ակնհայտ է, որ արևմուտքը չի պատրաստվում ֆիզիկապես պատերազմել ռուսների դեմ, բայց սանկցիաների մեխանիզմն է արդեն սկսում գործադրվել, ոչ միայն դոլարային, այլ SWIFT համակարգի բոլոր վալյուտաների ներգրավմամբ:
Որն է այս քայլի իմաստը: Սա ակնհայտ ֆինանսական պատերազմ է՝ արևմտյան ֆինասական համակարգը ներքնապես կոնսոլիդացնելու և BRIKS երկրների /Բրազիլիա, Ռուսաստան, Հնդկաստան, Չինաստան, Հարավ -Աֆրիկյան Հանրապետություն/ միասնությունը խափանելու նպատակով:
Վերջին տարիների սկսել է ոսկու աննախադեպ հոսք դեպի Չինաստան, Հնդկաստան, տարեկան մի քանի հազար տոննայի չափով: Վերջին 6 տարում ռուսներն են ավելացրել իրենց ոսկու պաշարները 2 անգամ /մոտ 1000 տոննա/: Եթե այսպես շարունակվի, ապա շատ շուտով առաջ է գալու դոլարի՝ որպես գլոբալ փոխարժեքի այդպիսին մնալու խնդիրը:
Գլոբալ տնտեսության զարգացմամբ, ներկայում հրատապ խնդիր է դարձել համաշխարհային փոխադարձ վճարների հարցը, թե ինչ փոխարժեքով այն պետք է կատարվի: Արտադրող երկրները շահագրգիռ են, որպեսզի այն կատարվի իրենց համար ձեռնտու վալյուտաներով, իսկ ամերիկացիք պնդում են, որպեսզի վճարի ունիվերսալ միջոց շարունակի մնալ դոլարը:
Դոլարն այլևս պաշտպանված չէ ոսկով, ամերիկյան տնտեսական հզորությամբ, և նրա գերակա դիրքերը մեծ խնդիրներ են առաջացնում տնտեսվարողների մոտ, որոնք մեծապես տուժում են այս դրվածքից:
Եվրոպացիներին իհարկե ձեռնտու է դոլարային միջազգային շուկան, որովհետև եվրոն էլ մոտավորապես նույն թուլություններն ունի, ինչ դոլարը, գումարած դրան նաև կոնցեպտուալ մեկ պետություն-մեկ դրամային փոխարժեք պահանջը չի բավարարված, որը դեռևս հետաձգված խնդիր է:
Նայելով Մայդան-Ուկրաինա-Ռուսաստան պրոցեսին այս՝ համաշխարհային գլոբալ պրոբլեմների կտրվածքով, պարզ է դառնում, որ որպես խաղադրույք է դրված հարյուրապատիկ ավելի մեծ բան, քան Ղրիմն է, կամ էլ Ուկրաինայի քաղաքացիականը՝ միջազգային ֆինանսական ու դրանից բխող ռազմաքաղաքական հավասարակշռության խնդիրը:
2. Ինչ արդյունքեր կան Ուկրաինա- Ռուսաստան տնտեսական կապերի խզման արդյունքում:
Խարկովը, Դոնեցկը, Դնեպրոպետրովսկը, Լուգանսկը ծանր արդյունաբերական կենտրոններ են, որոնք ամբողջապես ինտեգրված են ռուսական ծանր մեքենաշինության, ավիաինդուստրիայի ու հրթիռների արտադրության մեջ:
Տնտեսական այդ կապերի կորուստը շատ ծանր է լինելու ինչպես Ռուսաստանի, այնպես էլ Ուկրաինայի համար: Ուկրաինան մի գուցե կարողանա եվրոպական ու ամերիկյան սպառողներ գտնել հրթիռային որոշ շարժիչների մասով, բայց հիմնականում կտուժի: Ընդհանուր տնտեսական անկումը ռուսների համար մի քիչ առավել մեղմ կլինի:
Բայց հիշենք, թե ինչպես մեթոդապես կործանվեց Սովետ Միությունը: Սկզբում հրահրվեցին ազգամիջյան պատերազմներ, երկրորդ քայլով դրա շնորհիվ փակվեցին ճանապարհներն ու երկաթուղիները /մասնավորապես աբխազական երկաթուղին, որն արդեն 23 տարի փակ է/: Մատակարարումների կանգի պատճառով կանգնեցին գործարանները: Այնուհետև, դրա հետևանքով՝ առանց արտադրանք, աշխատավարձեր վճարելու սոցիալական պահանջի բավարարումով, սկսվեց փողի սպիրալային սուպերինֆլյացիան, և կես տարուց սովետը չկար որպես պետություն:
Հիմա նույն մեթոդաբանությամբ, բայց փոքր մասշտաբով, կրկնվում է սցենարը Ռուսաստանի նկատմամբ: Հիշենք, որ 91-ին սովետի կործանումով արևմուտքը մոտ 17 տարի տևողությամբ աներևակայելի տնտեսական վերելքի փուլի մեջ մտավ:
Երևի հիմա էլ նկատի է առնված, որ Ռուսաստանի ինքնակործանումով նորից նման մի բան է հնարավոր իրագործել, մանավանդ որ առկա կլինի Սիբիրի մասնատման հեռանկարը և շատ ավելի երկար հնարավորություն կլինի զբաղվելու լոկալ պատերազմներով ու «խաղաղարարությամբ»:
3. Ինչ ունենք որպես շոշափելի արդյունք
– Արևմուտքը գրավեց ամբողջ Ուկրաինան, բայց ռուսական Ղրիմը ռուսներինզիջելը օգտագործվեց Ռուսաստանին անկյուն մղելու, քավության նոխազ սարքելու, աննախադեպ միջազգային հիստերիա ապահովելու ու թշնամու կերպար ձևավորելու համար:
– Ուկրաինական տնտեսությունը մեծապես կորցրեց իր ծանր-արդյունաբերական բաղադրիչը և կսկսի քարշ գալ զուտ գյուղատնտեսականի հաշվին:
– Կերտվեց արևմուտք-Ռուսաստան՝ նոր «սառը» պատերազմը, որն իրականում զուտ ֆինասատնտեսական բևեռայնություն է: Արտաքնապես այն հրահրվում և ներակայցվում է որպես գլոբալ, նաև ռազմականի բաղադրիչով դիմակայություն, իսկ իրականում դրության տեր են դարձել աշխարհի ֆինանսական տերերը, որոնք այս երկարատև հակամարտության հաշվին շարունակելու են իրենց մակաբույծ դիրքը մարդկության վրա:
Հայաստանն ու հայերն այս հարցերում որևէ ասելիք կամ անելիք չունեն, բացառությամբ հաշվենակտությունը, որ չդառանան Արևմուտք-Ռուսաստան հակամարտության լոկալ ռազմաբեմ, որը մի գուցե պետք լինի տերերին՝ իրենց իրական մտադրությունները աշխարհից քողարկելու համար: